Trong cái nóng bức của ngày đầu hạ, nhiều du khách đã tìm đến đảo nhỏ Cù Lao Chàm (Hội An – Quảng Nam) không chỉ để thỏa thích đắm mình trong làn nước biển, hay mãn nhãn khi thăm thú phong cảnh núi non hữu tình... mà chủ yếu còn tìm mua bằng được vài kí lá ở xứ đảo để về nấu nước uống hoặc làm quà biếu người thân.
Đảo Cù Lao Chàm - một địa danh du lịch nổi tiếng và là nơi có rất nhiều lá thuốc quý.
Cư dân trên đảo kể rằng, lá Cù Lao Chàm được phát hiện khi các thương nhân buôn bán thuốc bắc, thuốc nam nước ngoài ghé đảo, tìm hái làm thuốc chữa bệnh. Những người chặt lá thuê cho họ cũng thử lấy về dùng, rồi lan truyền cho nhau. Về sau, khách tham quan trong và ngoài nước đến thăm Cù Lao Chàm ở lại nhà dân đều được mời uống nước lá.
Với hương vị ngọt mát, xoa tan mọi mệt mỏi, nóng nực mùa hè, chống cảm gió mùa đông, tiếng lành nước lá đã được đồn xa, dần dần trở thành thương hiệu trong lòng khách du lịch.
Để phát huy hết tác dụng vị thuốc của lá cũng như mang lại vị ngon ngọt, dễ chịu trong từng ngụm nước thì chỉ người dân trên đảo mới có kinh nghiệm. Lá dùng để nấu nước uống phải đủ các loại: Ngũ gia bì, chọng bọng, bầu đường, dẻ, gối, sâm dứa rừng, bồ đề núi, sả, từ bi, é, sanh núi, vối, gừng, dây mơ, nhàu, hà thủ ô, thụt dọt, ổi tàu, da lông, nhãn núi cùng một số loại lá cây lá khác. Các loại lá thuốc này được cư dân hái về sơ chế, loại bỏ những lá bị vàng, sâu rầy, quá già hoặc quá non. Vì nếu lá quá già làm nước bầm đen trông không ngon, không thơm; còn nếu lá non quá nước sẽ nhạt, không đượm. Và đặc biệt, các loại lá được những lão niên trong làng phân phối theo tỉ lệ phù hợp trước khi phơi khô.
Mỗi khi có khách hỏi mua lá, bà con trên đảo tỉ mỉ dặn dò cách nấu nước. Thường đun nước lá trong những chiếc ấm đun nước, nhưng tốt nhất vẫn là loại ấm đất. Trước khi nấu, lá được rửa sạch, không nên vò nát. Cho nước lọc vào ấm, đun sôi mới thả lá vào, nhận cho ngập với mặt nước.
Nước lá tốt nhất là đun bằng bếp củi để không làm phai mất vị lá. Lửa đỏ, than đượm, chỉ mươi phút sau là đã có được ấm nước thơm nhẹ nhàng, vừa nóng, vừa xanh mát.
Ngày nay, mỗi khi đến Cù Lao Chàm, bên cạnh các loạị cá khô, mực một nắng, bánh ít lá gai… người ta không thể không nhắc đến món nước lá Cù Lao Chàm. Chỉ cần lang thang khu chợ trên đảo du khách dễ dàng tìm thấy nơi bày bán lá thuốc để mua.
Lá mới được hái về tươi nguyên, theo chân các bà, các chị vào chợ phố.
Lá được người dân sơ chế và phơi dọc các lối đi hay trên sân chùa Hải Tạng.
Lá Cù Lao Chàm du khách mua về phải bảo quan nơi khô ráo.
Nguồn: Dân Việt